Wet kwaliteitsborging voor het bouwen
Vanaf 1 januari 2024 geldt de Omgevingswet. Tegelijk met de Omgevingswet wordt ook gefaseerd de Wet Kwaliteitsboring voor bouwen (Wkb) ingevoerd.
Het doel van de Wkb is om de bouwkwaliteit te verhogen. De Wkb geldt niet meteen voor alle bouwwerken. Als u na 1 januari 2024 uw voornemen tot bouwen indient, moet u rekening houden met de Wkb.
Nu toetst de gemeente of Omgevingsdienst vooraf of uw bouwplan voldoet aan de bouwtechnische voorschriften. Vanaf 1 januari 2024 is dit niet meer het geval voor bouwwerken met een laag risico (Gevolgklasse I). Dit doet de kwaliteitsborger. Deze huurt u zelf in.
De Wkb wordt gefaseerd ingevoerd
Deze wet wordt vanaf 1 januari 2024 stapsgewijs ingevoerd en geldt specifiek voor (ver)bouwplannen. Vanaf 1 januari 2024 geldt de wet voor nieuwbouwplannen voor weinig risicovolle bouwwerken. Op 1 juli 2024 volgen dan de verbouwplannen voor weinig risicovolle bouwwerken. Pas op zijn vroegst in 2029 zal de wet voor alle bouwplannen in werking treden.
Als initiatiefnemer huurt u een kwaliteitsborger in die toeziet op de kwaliteit van uw bouwplan. Daarmee verandert de rol van de gemeente of Omgevingsdienst. Voortaan toetst de gemeente of Omgevingsdienst vooraf alleen nog op ruimtelijke aspecten, controleert ze de dossiers op volledigheid en beoordeelt ze het borgingsplan van de partijen in het bouwproces. Voorlopig geldt de wet alleen voor kleine bouwobjecten zoals bedrijfshallen en grondgebonden woningen.
Veelgestelde vragen Wet kwaliteitsborging voor het bouwen
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) heeft als doel de bouwkwaliteit te verbeteren. De toets vooraf op de bouwplannen wordt vervangen door de toets in de praktijk. Dit gebeurt op de bouwplaats zelf, tijdens het bouwproces. Deze toets in de praktijk wordt (in eerste instantie voor bouwwerken in gevolgklasse 1) door onafhankelijke kwaliteitsborgers uitgevoerd. Daarnaast wordt de aansprakelijkheid van de bouwer vergroot voor bouwfouten. De Wkb is geen onderdeel van de Omgevingswet, maar is heeft hier wel betrekking op.
Onder de Wet kwaliteitsborging (Wkb) toetst een onafhankelijke kwaliteitsborger de bouwplannen. De kwaliteitsborger ziet erop toe dat een bouwwerk bij gereedmelding aan de regels voldoet.
Je hebt een kwaliteitsborger nodig als het bouwwerk onder de zogeheten ‘Gevolgklasse 1’ valt. Hieronder vallen onder andere nieuwbouwwoningen, eenvoudige bedrijfsgebouwen maar ook verbouwingen zoals een dakopbouw of renovatie. Voor deze bouwwerken heb je voor de bouwactiviteit geen vergunning nodig, maar moet je een bouwmelding indienen. Zonder kwaliteitsborger kan er geen bouwmelding gedaan worden. Ook mag er niet begonnen worden met bouwen.
Voor kleine verbouwingen, zoals een dakkapel of een aanbouw, die vergunningvrij zijn, heb je geen kwaliteitsborger nodig. Je hoeft dus hiervoor ook geen bouwmelding in te dienen.
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) gaat op 1 januari 2024 in voor nieuwe én te verbouwen bouwwerken in gevolgklasse 1. Het bouwen of verbouwen van de volgende bouwwerken vallen onder gevolgklasse 1:
- Op de grond gebouwde woningen. Denk aan vrijstaande woningen, twee-onder-een-kapwoningen, rijtjeswoningen. Ook nevengebruiksfuncties van dergelijke woningen vallen dan onder gevolgklasse 1. Denk aan garages of kantoor aan huis. Woningen die niet op de grond zijn gebouwd of woningen in een woongebouw vallen niet onder gevolgklasse 1. Bijvoorbeeld een woongebouw met appartementen. Of een woning op een kantoorgebouw of winkelpand. Zorgwoningen en woningen voor kamergewijze verhuur (zoals studentenhuizen) vallen ook niet onder gevolgklasse 1.
- Woonboten en andere drijvende woningen. Ook nevengebruiksfuncties daarvan vallen dan onder gevolgklasse 1 (zoals kantoor aan huis).
- Op de grond gebouwde vakantiehuisjes en andere vakantieverblijven. Staan ze niet op de grond of liggen ze in een logiesgebouw (denk aan gebouw met vakantieappartementen of hotelkamers), dan vallen ze niet onder gevolgklasse 1.
- Bouwwerken van maximaal 2 bouwlagen met een industriefunctie. Bijvoorbeeld opslaghallen, veestallen, productiehallen, magazijnen, kassen of werkplaatsen. Ook nevengebruiksfuncties van dergelijke gebouwen vallen dan onder gevolgklasse 1. Denk aan een kantoor of een kantine bij een opslaghal. Kantoorgebouwen en winkelpanden vallen niet onder gevolgklasse 1.
- Bouwwerken van maximaal 2 bouwlagen met een industriefunctie die een nevengebruiksfunctie van een andere gebruiksfunctie zijn. Denk bijvoorbeeld aan het bouwen van een magazijn bij een winkel (winkelfunctie). Zo'n magazijn valt onder gevolgklasse 1, ook al valt de winkel zelf niet onder gevolgklasse 1.
- Bovengrondse infrastructurele werken voor langzaam verkeer tot maximaal 20 meter overspanning. Denk aan kleine bruggen voor fietsers, voetgangers, rolstoelgangers of bromfietsen. De bruggen mogen niet over een rijks- of provinciale weg liggen.
- Andere bovengrondse bouwwerken die geen gebouw zijn, tot maximaal 20 meter hoog. Denk aan kleine zendmasten, antennes, keermuren, walmuren, kademuren, gemalen of kleine windmolens. Waterkerende constructies (zoals stuwen en sluizen) vallen niet onder gevolgklasse 1.
Soms valt een bouwactiviteit die aan de beschrijving hierboven voldoet niet onder gevolgklasse 1. Dat is het geval wanneer:
- het een (voorbeschermd) monument betreft;
- er een gebruiksmelding nodig is voor het brandveilig gebruik van het bouwwerk;
- een gelijkwaardige maatregel voor brand- of constructieve veiligheid wordt toegepast;
- het een vergunningplichtige milieubelastende activiteiten betreft.
Wanneer u wilt gaan bouwen moet u nu in veel gevallen een vergunning aanvragen en/of een melding doen bij de gemeente. Bouwactiviteiten, die niet vergunningsvrij zijn, zijn voor bouwwerken in gevolgklasse 1 meldingsplichtig. Dit houdt in dat u voor de bouwactiviteit geen vergunning hoeft aan te vragen, maar wel een bouwmelding moet doen bij de gemeente. Wel kan het zijn dat u nog wel een vergunning moet aanvragen voor een omgevingsplanactiviteit. In het omgevingsplan zijn naast ruimtelijke bouwregels, waaraan het bouwwerk moet voldoen, ook onder andere de toets op welstand, geluid en/of bodemverontreiniging opgenomen.
Bouwactiviteiten, die niet vergunningsvrij zijn, zijn voor bouwwerken in gevolgklasse 2 en 3, vergunningsplichtig. In dit geval moet er een vergunning worden aangevraagd. Ook hier kan het zijn dat daarnaast ook nog een vergunning nodig is voor de omgevingsplanactiviteit.
De beslistermijn voor de vergunningaanvraag is afhankelijk van de wettelijk vereiste vergunningsprocedure. Er kan namelijk sprake zijn van een reguliere of uitgebreide procedure.
Voor de reguliere procedure is de beslistermijn normaliter maximaal 8 weken, tenzij instemming van het adviesorgaan is vereist, dan is de beslistermijn 12 weken. Het bevoegd gezag kan indien nodig in beide gevallen de beslistermijn eenmalig met 6 weken verlengen.
Indien voor uw bouwplan een uitgebreide procedure van toepassing is, is de beslistermijn 6 maanden met eventuele verlenging van 6 weken.
Voor een bouwmelding geldt dat binnen 4 weken moet worden gecontroleerd of uw melding compleet is.